Afgelopen jaar heeft de gemeente gesprekken gevoerd met agrariërs. Op 2 december 2024 is een rapport over die gesprekken gepresenteerd aan de deelnemers. “Dit rapport geeft inzicht in de actuele situatie (2024) op agrarische bedrijven in Lingewaard en de toekomstplannen van de ondernemers”, aldus de introductie in het rapport. “Dat helpt de gemeente bij het maken van beleid voor het buitengebied zoals de actualisering van het gemeentelijk omgevingsplan.”
In het rapport staan suggesties voor de gemeente, zoals verbetering van de communicatie tussen agrariërs en de gemeente. Er is ook behoefte aan een vaste contactpersoon bij de gemeente, liefst met agrarische kennis. Persoonlijk overleg en bezoek aan het bedrijf wordt erg op prijs gesteld. Dat leidt tot betere en snellere communicatie en tot meedenken vanuit de gemeente. Deze suggesties worden ook genoemd als het over de omgevingsdienst, de ODRA, gaat. Bij landbouwers bestaat verder de indruk dat de gemeente meer betrokken is bij de tuinbouw dan bij de landbouw. De bedrijven zonder glas zijn ook belangrijk, wordt gezegd. Men pleit ervoor dat de bestaande landbouwgrond agrarisch blijft. Dat is van groot belang voor de blijvers. Verder wordt de traagheid van de procedures bij vergunningverlening als hinderlijk ervaren. Dat geldt bijvoorbeeld voor de ruimte-voor-ruimteregeling en bij sloopwerkzaamheden. Er klinkt kritiek op het maaibeheer. Minder maaien leidt tot meer gebruik van chemische middelen door agrariërs en soms tot een onveilige verkeerssituatie. Vraagtekens worden gezet bij het nut van inspraak- en inloopbijeenkomsten. De indruk bestaat dat er weinig wordt gedaan met kritiek en suggesties van de bezoekers.
Het rapport bevat ook aanbevelingen. Vertaal de visie op de verschillende deelgebieden binnen de gemeente, waaronder bijvoorbeeld Hogewoerd en Rietkamp nabij Huissen, in een heldere en transparante uitvoeringspraktijk. Doe dit samen met agrarische ondernemers en andere belanghebbenden. Zorg voor goede en consequente uitvoering. Dat maakt dat ondernemers tijdig hun keuzes kunnen afstemmen op wat op hun locatie mogelijk is. Stel een vast contactpersoon (of team van contactpersonen) met agrarische kennis en affiniteit aan waar ondernemers uit het buitengebied met hun vragen en problemen terechtkunnen. Geef dit team mandaat om procedures te bewaken en te zorgen dat aanvragers correct worden behandeld. Maak helder welke rol de ODRA en welke rol de gemeente heeft bij ruimtelijke vraagstukken. Maak een meer overkoepelende visie op alle vrijkomende grond en gebouwen, uiteraard met de sectoren samen. Zorg dat er afspraken komen waar mensen op kunnen rekenen. Laat alle landbouwgrond niet verdwijnen voor woningbouw en natuur. Schep de mogelijkheid dat stoppers gebruik kunnen maken van onafhankelijke begeleiding. Er komt veel op hen af. Zorg ook dat duidelijk is hoe de gemeente met de conclusies en aanbevelingen van dit project verder gaat. Informeer mensen over het vervolg en betrek ze er actief bij. Dat geeft vertrouwen.
Op de bijeenkomst op 2 december 2024 werd al wel duidelijk dat er geen aparte visie komt op in het buitengebied vrijkomende grond en gebouwen. De gemeente weet niet om welke locaties het gaat. Als locaties vrijkomen wordt een brede ruimtelijke afweging gemaakt en mogelijkheden voor vrijkomende grond hangen ook samen met beleid en regels van andere overheden (stikstof, beëindigings-regeling, e.d.).
Ook de aanbeveling om niet alle landbouwgrond te laten verdwijnen, kan niet zonder meer worden overgenomen. Die hoort bij het uitwerken van het omgevingsbeleid en de regionale visie op de samenhang tussen alle ruimteclaims. Voor begeleiding bij bedrijfsbeëindiging onderzoekt de gemeente de mogelijkheden.
Na het lezen van het rapport en de informatienota van het college aan de gemeenteraad, is de vraag wat er nu wel, en dan concreet, wordt gedaan met de opbrengst van de gesprekken. Wat mogen agrariërs concreet van de gemeente verwachten, zodat ze houvast hebben om hun toekomst vorm te geven? Omroep Lingewaard heeft de gemeente die vraag voorgelegd.
De gemeente gaat visies en beleidsstukken uitvoeringsgericht vertalen, niet alleen een problematiek schetsen en een gewenste ontwikkelrichting maar juist ook doe-gericht: wat gaat de gemeente doen, wanneer, en waar. Ook komt er een vast aanspreekpunt bij de gemeente. Verder gaat de gemeente na hoe begeleiding bij bedrijfsbeëindiging gefaciliteerd kan worden. Wat de gemeente niet doet is een visie maken op vrijkomende grond en gebouwen. Dat is lastig, zeker als een visie uitvoeringsgericht zou moeten zijn. Behalve voor het glastuinbouwgebied NEXT-garden, waarvoor de gemeenteraad een toekomststrategie heeft vastgesteld, komt er geen apart nieuw beleid voor de agrarische sector of het agrarisch gebied. Er zijn wel uitwerkingen van de omgevingsvisie mogelijk. Dat zijn omgevingsprogramma’s. Er is een programma in de maak voor kleine aantallen woningen, bijvoorbeeld bij functieverandering en vrijkomede gebouwen.
Agrariërs in Gendt heeft de gemeente opgeroepen om mee te doen met een gezamenlijke aanpak als het gaat om functieverandering. Rond Gendt zijn er over dit thema veel aanvragen die ertoe leiden dat nauwelijks landelijk gebied overblijft en/of die stranden op afstandsnormen. Zowel agrariërs die stoppen als zij die verder willen ondernemen lopen tegen beperkingen aan. De gezamenlijke aanpak is gericht op het bundelen van zeer verschillende individuele aanvragen naar een collectief initiatief voor bijvoorbeeld sanering op een aantal locaties en het terugbouwen van een meer gevarieerd woningaanbod op een plek die daarvoor meer geschikt is.
– Door de politieke redactie –
