Uniek Romeins grafveld ontdekt bij voorbereidingen doortrekking A15
Rijkswaterstaat laat als voorbereiding op de doortrekking van de A15 van knooppunt Ressen naar de A12 archeologisch onderzoek uitvoeren op het toekomstige tracé. Tijdens dit onderzoek is bij Bemmel een compleet Romeins grafveld uit de tweede en derde eeuw na Christus gevonden en opgegraven. Volgens de archeologen betreft het een begraafplaats van de Romeinse elite in de Betuwe. De omvang en compleetheid van het grafveld en de soorten, diversiteit, hoeveelheid en kwaliteit van de graven en grafgiften zijn uniek voor Nederland. Op donderdag 8 maart zijn de vondsten voor het eerst gepresenteerd.
De opgravingen zijn eind februari afgerond. De werkzaamheden hebben in alle stilte plaatsgevonden, om geen schatgravers aan te trekken. Vanaf de eerste ontdekking was namelijk al duidelijk hoe bijzonder de opgraving was. Het grafveld lag slechts 50 centimeter diep onder een akker in Bemmel. Op deze plek rijden naar verwachting over een paar jaar auto’s tussen Rotterdam en Duitsland.
Vier complete askisten
De Romeinen cremeerden hun doden. Daarna begroeven ze de crematieresten samen met grafgiften in een grafveld, dat bestond uit opgeworpen grafheuvels. In totaal hebben de archeologen in Bemmel 48 graven ontdekt. In zes van deze graven zijn tufstenen askisten gevonden, waarvan er vier volledig behouden zijn gebleven. Het is voor het eerst in Nederland dat er zo veel askisten op één plek zijn aangetroffen. Daarnaast zijn de grafgiften bijgezet in speciaal getimmerde grafkamers en niet in simpele kuilen, zoals in de meeste gevallen gebruikelijk was.
Topstukken
In het grafveld zijn veel luxe grafgiften gevonden, zoals geïmporteerd, geverfd aardewerken serviesgoed bestaande uit kruiken, kannen, borden, drinkbekers en olielampjes. Daarnaast is tafelwaar gevonden bestaande uit glazen flessen en een glazen kom, maar ook versierde bronzen schenkkannen, drinkbekers en schalen. Persoonlijke eigendommen zijn schaars in de Romeinse grafcontext. De archeologen hebben echter in het grafveld van Bemmel kledingspelden, haarnaalden, spiegels, een schaar en zelfs een compleet parfumflesje (met inhoud) gevonden. Daarnaast zijn bijzondere zaken ontdekt, zoals (fragmenten van) vier perkamentrolhouders, voorwerpen die in Nederlandse bodem nauwelijks worden gevonden en een stenen grafmonument met vrouwenafbeelding. Bijzonder is ook de vondst van het skeletje van een baby.
Rijkdom
Een dergelijke rijkdom in grafcultuur met de bijbehorende grafgiften is alleen bekend uit Romeinse steden als Nijmegen of van hooggeplaatste villabewoners in Zuid-Nederland, België, Duitsland en Frankrijk. Bij Bemmel is geen Romeinse stad bekend. Dit betekent dat er met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid een Romeinse villa in de nabijheid moet liggen; wellicht de meest noordelijke in het Romeinse rijk.
Publiekspresentatie
Op dit moment wordt de voorwerpen geconserveerd. Op 27, 28 en 29 april zullen een aantal stukken in Bemmel gepresenteerd worden aan het publiek tijdens de week van de Romeinen. In 2019 zijn de vondsten waarschijnlijk te zien in het Valkhofmuseum in Nijmegen.
Project ViA15
Het Rijk en provincie Gelderland gaan de A15 twaalf kilometer doortrekken en aansluiten op de A12. Zo ontstaat een rechtstreekse verbinding tussen de Rotterdamse haven en Duitsland. Deze uitbreiding van het wegennet en de verbreding van de A12 en de A15 verbetert ook de regionale doorstroming. Hierdoor reizen weggebruikers sneller tussen Nijmegen/Arnhem, de Liemers en de Achterhoek. Dat komt de regionale economie en de werkgelegenheid ten goede. Op dit moment wacht het project ViA15 de uitspraak van de Raad van State over het tracébesluit af. Verkeer kan naar verwachting in de periode 2021-2023 voor het eerst over de nieuwe weg rijden.
Foto’s: Monique Leunen en ADC ArcheoProjecten/ARCHOL
