De circa 4 hectare zonnepanelen die tussen de Karstraat, Heuvelsestraat en Lingewal in Bemmel zou moeten worden ingebed in het landschap, komt er vooralsnog niet. Half december 2024 is de vergunning voor ‘Zonneveld Nextgarden’ geweigerd door het college van de gemeente Lingewaard. Een opmerkelijk besluit, want juist het college stelde in 2022 de percelen ter beschikking voor het duurzaam opwekken van energie. Van het door het bedrijf Solinoor ontwikkelde plan wist wethouder van den Bos eerder al zichtbaar gedreven de gemeenteraad in meerderheid te overtuigen. Maar hij kreeg dat niet voor elkaar bij de provincie, die het stokje steekt waar het college volgens de Omgevingswet niet omheen kan. Nog niet, want college en Solinoor leggen zich er ieder op hun eigen wijze niet bij neer. Toekomstplannen voor NEXTgarden, tijdige ontwikkeling van bedrijventerrein Agropark 3 en ook woningbouw rond Huissen hangen daar vanwege het overvolle stroomnet mee samen.
Zonneveld Nextgarden betreft een hoeveelheid zonnepanelen op akkergronden in het buitengebied. Dat is vaak reden direct afkeurend het hoofd te schudden. Landelijk hebben voormalig ministers Hugo de Jonge en Rob Jetten dan ook in 2023 al aangescherpt beleid aangekondigd voor waar men zonnepanelen bij voorkeur plaatst: In een land met toch schaarse ruimte staan goede akker- en weidegronden onderaan ‘de Zonneladder’. Zonnepanelen wil men op daken, en bijvoorbeeld stortplaatsen. Tenzij de energie wordt opgewekt in combinatie met een toekomstbestendige agrarische functie, zoals glastuinbouw. Of tenzij een nieuw te realiseren zonnepark zorgt voor efficiënter gebruik van het stroomnet. Twee uitzonderingen, waarop de wethouder nog altijd vindt dat Zonneveld Nextgarden aanspraak maakt maar waar de verantwoordelijk bestuurder van de provincie niet in meegaat. En zou de provincie die Zonneladder überhaupt wel mogen hanteren, aangezien die ten tijde van de vergunningaanvraag nog niet was opgenomen in het beleid?
In gesprek met Omroep Lingewaard valt uit de woorden van de wethouder op te maken dat hij de juistheid van toepassing van wet- en regelgeving door de provincie nog altijd betwijfelt. En die rijmt toch ook maar moeilijk met het feit dat het de provincie zelf was, die Lingewaard eerder aanwees als glastuinbouwcentrum. Mét een verduurzamingstaak én de bijbehorende energie-uitdagingen van hoge pieken en diepe dalen in het stroomverbruik. Zaken die de wethouder ten positieve hoopte te keren met het Zonneveld, dat eerder nog lof kreeg van de provincie voor de verzorging van de natuurlijke inpassing. En waarvan verschillende regionale en nationale samenwerkingen op het gebied van energie vinden dat het “een schoolvoorbeeld van de stap vooruit is in tijden van een overvol stroomnet”, aldus de wethouder in een zitting van de Adviescommissie Ruimte op 4 september 2024. Om woningbouw en bedrijvigheid in Lingewaard vooruit te helpen stelde hij dan ook “zich stevig te verzetten tegen politieke vooringenomenheid over zonnepanelen die niet, nooit en nergens op weilanden zouden mogen liggen”.
Zonneveld Nextgarden is zozeer vernieuwend omdat het niet wordt aangesloten op het landelijk stroomnet. In plaats daarvan is het aangeboden aan Lingezegen Energy (LE); het energie- en waterbedrijf van verschillende tuinders op NEXTgarden (Bergerden). LE heeft een eigen stroomnet met een drijvend zonnepark, een biogasinstallatie en een batterij in aanbouw. Zonneveld Nextgarden kan een volgend puzzelstuk worden in dat netwerk. De mix van energiebronnen en opslagmogelijkheden moet zo voldoende betrouwbaar raken om volledig aan de constante warmtevraag in de kassen te kunnen voldoen. Glastuinbouw dus, op schone(re) energie, waarmee de tuinders in 2030 plannen afscheid te nemen van fossiele brandstoffen.
Maar waar de verschillende bronnen en afnemers van het netwerk van LE geen eigen aansluiting hebben op het landelijk stroomnet, heeft hun netwerk dat als geheel wel. De grote wisselingen in wat de tuinders met dat netwerk aan energie vragen en afgeven zorgt zonder voldoende eigen oplossingen voor forse druk op het stroomnet, waar ook Lingewaardse huishoudens en bedrijven gebruik van maken. Mét voldoende eigen opwek- en opslagmogelijkheden zou NEXTgarden juist een positieve, ‘regionale energiehub’ kunnen zijn, zo is de visie en vertellen de technici. Warmte in de kassen kan bijvoorbeeld worden gebruikt om water in temperatuur te doen stijgen om in de omgeving huishoudens mee op te warmen, zonder daarvoor nog stroom van het landelijk net nodig te hebben. Door de batterij in het tuindersnetwerk kan overdag opgewekte zonnestroom ’s nachts worden gebruikt, waarmee ook andere gebouwen (passend bij hedendaagse verwarmingstechnieken) constant kunnen worden verwarmd. Zo ontstaan in de combinatie met NEXTgarden verduurzamende mogelijkheden die voor woonwijken anders onbetaalbaar zijn.
Schetsend komen gemeente en tuinders tot een bloeiend beeld, aan het eind van die voortdurend rechte weg van rotonde Karstraat naar de kassen. En die rechte weg is niet de enige inmiddels werkelijk geworden lijn. Zo is uit de lucht gewassen CO² en waterstofproductie er al geen spiegeling meer in het glas…
Toch is er dat stokje dat het Gelders college van de Gedeputeerde Staten voor het nu lokaal zo zinvol geachte Zonneveld stak. En dat kondigde het al in een vroeg stadium aan. “NEXTgarden in 2030 energieneutraal? Toekomst voor de glastuinbouw in Lingewaard? Nieuwe bedrijventerreinen zoals Agropark 3? Nieuwe woningbouwprojecten in de gemeente? Dan zijn lokale, duurzame energiebronnen nodig”, sprak wethouder van den Bos voordat hij de A325 naar Arnhem nam om het stokje tussentijds te buigen. Maar de lezing van de provincie bleef onveranderd. Solinoor heeft als aanvrager van de vergunning inmiddels bezwaar gemaakt tegen het weigeringsbesluit. In haar nieuwsbrief is te lezen dat Solinoor samen met de gemeente “onverminderd van mening is dat Zonneveld Nextgarden een goed project is, dat door moet gaan”. Als dat niet tot een gewijzigd resultaat leidt, dan is het in ieder geval een zinvolle juridische beschouwing op de toepassing van de nieuwe Omgevingswet, zo stelt wethouder van den Bos. Zelf zet hij in op aanpassing van beleid: De komende tijd bestaat de ruimte om de Regionale Energiestrategie (RES) aan te vullen. Het ligt in de lijn der verwachting dat de energieregio waarvan Lingewaard onderdeel is, wél zal instemmen met de locatie van het geplande Zonneveld Nextgarden. Als dat gebeurt zal de provincie niet nog eens een eigen, de regiostrategie overstemmend besluit nemen over een nieuwe vergunningaanvraag.
– Door de Politieke Redactie –
