Windmolens. Samen met kerktorens zijn ze in onze geheugens geschilderd. Een Nederlands landschap, een Nederlands dorp of een Nederlandse stad: Het plaatje kan moeilijk zonder wieken onder de wolkenlucht. Weggezakt waren we, in de platte plak klei tussen de dijken als we de wind niet hadden gevangen met onze gevierde monumenten. En trots kijken we dan ook vooruit naar de bouw van drie nieuwe windmolens in Lingewaard. Om ons van een toekomst te verzekeren, waarop de nationale driekleur eens temeer schilderachtig fier en ferm wapperen zal in strijd met de elementen.
Nee, zo kan dit artikel over Windpark A15 niet worden aangesneden. Maar soms is dat wel het proberen waard. Want naar de tijd dat we trots keken naar onze werken, wordt nog wel eens terugverlangd. We streden een strijd om onszelf de zekerheid te kunnen verschaffen die nodig is om samen iets op te bouwen voor langer dan vandaag en de dag van morgen. En voor die uitdaging staan we nog altijd. Want zonder brandstoffen als olie, kolen en gas te vervangen voor schone(re) energiebronnen, raakt het uitzicht zoek dat we nodig hebben om samen voort te bouwen aan onze plak klei.
De vraag volgt vanzelf. Wat is dán het verschil tussen toen, en nu? Tussen droge gronden tussen de dijken en het remmen van de opwarming van het klimaat. Tussen windmolens, en windmolens?
Alles is groter, onbemand en lijkt verder weg.
Tot maximaal 225m hoogte reiken de wieken van de geplande molens als ze zich tussen Betuwelijn en de straks verlengde A15 tot het uiterste zullen strekken. Een twist om de hoogste of de mooiste is er niet bij; ze worden alle drie hetzelfde. Haast niet anders dan de windmolens in Overbetuwe of Vught, en gebouwd om na gemiddeld 20 jaar te worden vervangen of verwijderd. Nee, naast dat die drie molens in 20 jaar draaien ongeveer 80x zoveel energie leveren dan de bouw heeft gekost, is er eigenlijk maar één echte prestatie: Lingewaards eigen, schone stroom voor bijna 25.000 huishoudens. En goed, dat mag in visies en rapporten natuurlijk best ‘monumentaal’ worden genoemd.
Op 18 maart heeft het college van de gemeente Lingewaard ingestemd met het ‘ontwerp-raadsvoorstel’, nadat de plannen van het bedrijf ‘Windpark A15-Lingewaard’ werden getoetst aan de verschillende normen. Nu is het aan de gemeenteraad. Eerder dit jaar stelde zij al de ‘Energievisie A15-Betuweroute’ vast, waar het plan voor de windmolens nu binnen moet passen. Op 3 april wordt de gemeenteraad geïnformeerd over het collegevoorstel, op 17 april volgt het debat en op 8 mei moeten de politici besluiten over bedenkingen bij het ontwerp. Daarna kan iedereen er zes weken lang op reageren, worden de reacties verwerkt en zal de gemeenteraad in oktober definitief besluiten over een vergunning. Al een tijdje spreekt de gemeente ook met direct belanghebbenden, in de zogeheten ‘Omgevingsgroep’. Het gaat dan over beperking van overlast en financiële kansen voor de omwonenden en gemeenschap. Op de website samen.lingewaard.nl kan het project door eenieder worden gevolgd.
Stroom voor 25.000 huishoudens, of heel wat Lingewaardse bedrijven. Zoveel warmte, en licht in het donker wist een vroegere molen met al z’n gekraak en gepiep bij lange na niet te leveren. Maar nu zijn ze groter, onbemand en lijken de uitdagingen die we ermee te lijf gaan verder weg. Horizonvervuiling, slagschaduw en dan die leegte waarin een streep asfalt de blik voert tot aan het hek om de weggestopte, maar o zo zichtbare staander in het veld. Heel laag in de steel van wat geen bloem is, zit wel een deurtje. Maar er is geen molenaar.
Monumentaal bestaat niet in visies en rapporten. Onze trots en verhalen zijn ervoor nodig om er meer van te maken dan een bouwwerk. De kans dat Windpark A15 straks ‘thuiskomen’ zal zijn voor menig Lingewaarder, lijkt met de tegenwoordige kijk op windmolens heel klein. Maar met schonere warmte, licht in het donker en bedrijvigheid in de dorpen, bieden de molens wel een kans om samen voort te bouwen aan een monumentaal bestaan. Door alle vooruitgang die al is geboekt lijken de uitdagingen vandaag de dag ver weg, maar ook nu is het draaien van een molen het winnen van een strijd. Al mist het dit keer gekraak, gepiep en de molenaar, en een bekwame zeventiende-eeuwse schilder.
– Door de Politieke Redactie –
