Market Garden, het houdt de regio bezig, 75 jaar na dato. Al horen we het meest over Arnhem en westelijk daarvan. Maar ook Huissen is destijds zwaar getroffen, de inwoners hebben het niet makkelijk gehad. Dit artikel is een eerste aanzet die wordt vervolgd door een aantal TV opnames. Hierin gaat omroep Lingewaard in gesprek met de Historische Kring Huessen, over de sporen die Market Garden in Huissen heeft achtergelaten.
In 1975 werd de Historische Kring Huessen opgericht. Vanaf dat moment werden in Huissen activiteiten georganiseerd en historisch onderzoek gedaan. Het ledental groeide gestaag en publicaties zagen het daglicht. Onderwerpen die werden onderzocht, geregistreerd, gearchiveerd en gepresenteerd zijn gevarieerd . Geïnteresseerden in de historie van de stad konden kennis opdoen over dat wat hun belangstelling had, over geschiedenis, genealogie, foto’s en dergelijke.
Ieder jaar in de septembermaand ligt het accent op de geallieerde slag die in september 1944 onder de naam Market Garden westelijk, in en zuidelijk van Arnhem tot vandaag zijn sporen achterliet. Huissen-Stad en Huissen-Zand hebben zwaar geleden, zowel op materieel gebied als op het menselijke vlak. In de loop van de jaren heeft de Historische Kring een aanzienlijke hoeveelheid materiaal verzameld. Wel is het zo dat de kennis van de gebeurtenissen in ‘t Zand aanmerkelijk kleiner is dan die van de Stad. Begrijpelijk dus dat voor de Kring elk nieuwe document, nieuw materiaal en elke foto over Market Garden en het Zandse stadsdeel welkom is.
In juni werd de Kring, enigszins vertraagd door de Corona-perikelen, benaderd door een van haar leden, Hardy Damen, die de ervaringen van zijn Zandse familie Melchers tijdens en na Market Garden onderzocht De auteur is een kleinzoon van Toon en Maria Melchers. Hij sprak op 11 juni 2020 met Hans Hoen en vertelde hem dat hij voor ‘familie-doeleinden’ een boekwerkje aan het afronden was naar aanleiding van zijn onderzoek. Hans gaf hem ontbrekende informatie en stuurde hem enkele foto’s.
Basis voor het onderzoek is een dagboek van de heer Jaap van Lunenburg, voor en tijdens de oorlog schoolmeester aan de R.K. St.Jozefschool op ’t Zand, indertijd wonende aan de Zandschedwarsstraat. Vanaf 17 september 1944 schreef hij, in zijn schoolmeester-handschrift, twee schoolschriften vol tot en met de dag dat hij zijn evacuatieplek mocht verlaten om het onderwijs op ’t Zand weer op te starten.
Van Lunenburg was bevriend met Co een van de dochters van Melchers van de Eerste Zandschestraat, met wie hij in 1948 trouwt. Hij kon niet meer terugkeren naar zijn familie in bevrijd Nijmegen en bleef de hele evacuatietijd bij de familie Melchers.
Hans Hoen ontving voor de Kring het origineel van het dagboek, waardoor een waardevol document aan de ‘Zandse collectie’ van de Historische Kring Huessen kan worden toegevoegd. Tijdens de aanstaande Algemene Leden Vergadering zal het dagboek officieel aan het bestuur worden overhandigd.
Intussen was Damen klaar met zijn boekje en dankzij een advies van Hans Hoen heeft Hardy Damen exemplaren verstuurd naar het Kringbestuur en -kringbibliotheek en enkele lokale belangstellenden. Hiermee werd dus nogmaals een document toegevoegd aan de kennis over de Zandse gebeurtenissen van september 1944 tot juni 1945. 76 Jaar geleden, maar nog steeds van belang.
Herinneringen…het heden en de toekomst zijn op het verleden gebouwd, kennis van dit verleden is een goed fundament!
Relativerend: als iemand in 1944 geïnteresseerd was in dat wat zich 76 jaar eerder afspeelde, moest deze teruggaan naar 1868, tijd vliegt, maar vervliegt niet.
