Vanachter de dijken mag het dan nu een gebied zijn om verliefd op te worden, maar zo in de 16e eeuw leek Bemmel er te gaan verdrinken. De Waal nam een bocht richting het noorden en dreigde het dorp weg te spoelen. Met de aanleg van kribben en dammen werd de rivier verlegd en hield men de erven droog, maar het dorpje Doornik verdronk vervolgens in de grillen van de nieuwe waterweg. Doornik, in de Bemmelse Waard.
In de jaren na de Tweede Wereldoorlog werd opnieuw het nodige ingedamd en verlegd. Berlijn had de Muur. Nederland, Bemmel, de IJssellinie. Want jazeker, van de drie stuwen in de Waal, Rijn en IJssel lag de grootste bij Bemmel. In geval van oorlog werd de stuw uit de daarvoor aangelegde haven gesleept, in de Waal geplaatst en gevuld met zand. Zo was het plan de Waal en Rijn af te sluiten om een watervlakte van 120 bij 10 kilometer te doen ontstaan over land van Nijmegen tot Kampen. En dat moest de Russen tegenhouden in de Koude Oorlog, als ze de Muur al voorbij waren.
Om te zorgen dat de zomerdijk bij Bemmel dan niet weg zou spoelen, werd daar een dikke laag asfalt op gelegd. Wat op de kaart staat als ‘Buitenpolder’ noemt de volksmond daarom ‘Defensiedijk’. Het elektrisch pompgemaal dat in 1926 aan het dijkje was gebouwd om de polder te bemalen voor landbouw en veehouderij, werd een markant object aan die lange strekkende lijn in het landschap. En een baken van de geschiedenis voor wie de verhalen kent. Dus een gemeentelijk monument. Op grond van Staatsbosbeheer, in gebruik door het Waterschap.
Tientallen jaren hield de patstelling tussen de Sovjet-Unie en het Westen stand. En recent deed zich ook zoiets voor tussen Staatsbosbeheer en het Waterschap, over het inmiddels voor hen niet langer nuttige pompgemaal. Koude, met teleurstellend nachtelijk verfgeklieder en andersoortig verval tot gevolg. Het Waterschap heeft het gemaal namelijk niet langer nodig voor het bemalen van de polder. Maar Staatsbosbeheer neemt het gebouw alleen terug als het wordt opgelapt en schoongeveegd tot de staat waarin zij het ooit aan het Waterschap in bruikleen gaf. Ondertussen deed de gemeente Lingewaard weinig, terwijl zij het als monument in de boeken heeft gezet.
Omroep Lingewaard spreekt op locatie met ‘Actiegroep Red het Pompgemaal’. Bewoners en gebruikers van de omgeving Joop Koopman en Marijke van de Vorstenbosch, vonden het doodzonde wat daar stond te vergaan. Inmiddels is er sprake van een boel betrokkenen die met allerlei voornemens op zoek zijn naar wat toekomst biedt aan het bouwwerk.
Op de achtergrond zijn de verantwoordelijke partijen, voor zover zij dat nu van zichzelf vinden, uit de loopgraven gekomen en in gesprek getreden. In de gemeente-agenda verschuift de gespreksdatum dan wel steeds, maar het gaat ervan komen dat dit wordt opgelost.
Waterschap Rivierenland laat weten dat zij al werkt aan het wind- en waterdicht maken van het gebouw en er ook de veiligheid herstellen zal. Bewijs zien we op de beelden: In korte tijd werd de situatie al aardig opgewarmd met generatoren en lasapparaten. Staatsbosbeheer gaat het dan zeer waarschijnlijk terugnemen. Maar daarmee is het nog altijd een gemaal dat niet meer maalt maar wel onderhoud vraagt. De echte koude zal dan ook pas uit de lucht zijn als aandacht, hoop en liefhebberij van een nieuwe gebruiker het gebouw toekomst en wellicht ook z’n historie geven kan…
– Door de Politieke Redactie, Sjoerd Rasing – Opname en bewerking door Theo van Gelder –
